نوشته‌ها

لزوم شروع پروسه دیجیتالی شدن (پیاده سازی صنعت ۴.۰) در صنعت غذا و نوشیدنی، منتظر بحران بعدی نمانید، الان بهترین زمان برای شروع ۵ سال پیش است.

ویروس کرونا در حال سوق دادن همه شرکتها به دنیای صنعت ۴.۰ می باشد. مسلما شرکت هایی که از هم اکنون به فکر ایجاد بسترهای دیجیتال، دیجیتالی شدن و حرکت به سمت انقلاب صنعتی چهارم (صنعت ۴.۰) برای تبادل اطلاعات در سراسر زنجیره ارزش خود باشند، در بحران های بعدی با شفافیت بیشتر قادر به عکس العمل مناسب و به موقع خواهند بود .
دیجیتالی شدن در صنعت غذا و نوشیدنی به مراتب اهمیت بیشتری دارد. این که مشتریان بتوانند با آگاهی کامل از فرآیند تولید محصول و با اطمینان از رعایت موارد لازم، محصولی سالم و با کیفیت را خریداری کنند قطعا در جلب رضایت و کشش مشتری به سمت خرید محصول تاثیر بسزایی خواهد داشت و این موضوع در یک بستر دیجیتال در سایه پیاده سازی صنعت ۴.۰ ایجاد خواهد شد.

با شیوع جهانی ویروس کرونا بسیاری از صنایع و کسب و کار ها تحت تاثیر قرار گرفته اند. مدیران در این روز ها در تلاش هستند تا با پیاده سازی استراتژی های صحیح، با حداقل آسیب از این بحران عبور کنند. این ویروس ممکن است تا مدت ها گریبان گیر کشورها و یا صنایع مختلف باشد و طبق منابع رسمی، تا رسیدن به شرایط عادی، کشورهای پیشرفته را کمتر و کشورهای پیشرفته را تا مدت ها درگیر خود می‌سازد. اما در این شرایط بحران صنایعی که خود را آماده شرایط سخت کرده اند و از تهدیدها، به نفع خود بهره برده اند، با استفاده از روش های نوین بهترین راهکارها را ارائه می دهند. نمونه هایی که در ایران و سایر کشورها در این مدت مشاهده شده است.

با بررسی نمونه های موفق شرکتهای مطرح دنیا، شرکتها بیش از هر زمان دیگری دیجیتالی شدن و بهره گیری از صنعت ۴.۰ را در دستور کار خود قرار داده اند تا بتوانند شرایط را کنترل و پاسخگوی مناسبی به زنجیره تامین خود داشته باشند و شفافیت را در کل زنجیره ارزش خود ایجاد کنند.

در اینجا به عنوان راهکاری کوتاه مدت و میان مدت، فعالیت برای صنایع و شرکتها پیشنهاد می شود. این اقدامات موجب می شود شرکت ها بتوانند با تشخیصی درست اولویت ها، برنامه ریزی نمایند و هم چنین در دراز مدت بتوانند خود را ریکاوری کرده و به وضعیت مطلوب برسانند. در ادامه به توضیح این موارد خواهیم پرداخت.

۱.روش تغییر کاربری:

بهره گیری از دوقلوی دیجیتال و سخت افزار و نرم افزارهای اتوماسیونی، می تواند بعضی خطوط تولید را به داروسازی و یا وسایل پزشکی تغییر دهد و تولید تجهیزات محافظ شخصی مانند ماسک ها را تسریع کند.

۲.روش تطبیق پذیری با شرایط بحران:

 

  • ایجاد اتاق فکر جهت هدایت کارخانه:

شرکت ها نیاز مند یک اتاق رهبری متشکل از مدیران دارای قدرت تصمیم گیری و هم چنین اطلاعات جامع و در زمان واقعی در مورد بخش‌های مختلف می‌باشند. این واحد وظایف زیر را به عهده خواهد داشت:

  • تهیه نقشه خطر به صورت داشبورد های مدیریتی
  • بررسی اقدامات با در نظرگیری ریسک
  • توسعه و جمع آوری برنامه های کارا

به طور کلی این واحد به منزله یک منبع اصلی اطلاعات برای شرکت بوده و وظیفه طراحی برنامه های راهبردی در بحران و اعلان آن به واحدها را به صورت یکپارچه دارد.

  • چه میزان شرکت شما به صورت یکپارچه و در زمان واقعی اطلاعات را به اشتراک می گذارد و تصمیمات مبتنی بر داده است؟
  • محافظت از کارکنان:

شرکت ها می بایست به طور جدی و سختگیرانه از کارکنان خود محافظت کرده و از مبتلا شدن آنها جلوگیری کنند. به این منظور اقدامات زیر توصیه می شود:

  • جدا سازی شیفت های کاری
  • توزیع لوازم محافظت کننده
  • محدودیت سفر
  • ایجاد سیستم مانیتورینگ برای تشخصی افراد نا سالم در محیط
  • ضد عفونی کردن و بهداشتی سازی محیط
  • فراهم سازی امکان دور کاری و یا کنترل از راه دور توسط کارکنان
  • تهیه پروتکل های مناسب برای تولید به منظور رعایت بیشتر نکات بهداشتی مانیتورینگ و ردیابی محصولات در کل زنجیره ارزش

 

  • چه میزان شرکت شما کارکنان را برای بهره گیری از ابزارهای اتوماسیون آموزش داده است و تا چه اندازه سیستم و تجهیزات شما مبتنی بر اتوماسیون و کنترل از راه دور است و تا چه آمادگی بهره گیری از تکنولوژی ها، سنسورها و … را دارد؟

 

  • رصد و حفظ امنیت زنجیره تامین:

در بحران کنونی با توجه به اولویت های مشتریان ممکن است اولویت های تولیدی کارخانه دستخوش تغییر شوند. برخی کالا ها با افت تقاضا و برخی دیگر با افزایش تقاضا روبه رو هستند که مدیریت صحیح و منابع و زنجیره تامین را می طلبد.

در این راستا لازم است تا کارخانه با تامین کنندگان خود ارتباط نزدیک تری داشته باشد تا با آگاهی از کمبود های احتمالی آنها در تامین مواد اولیه بتواند برنامه های جایگزین را پیاده کند. در این مواقع کارخانه می تواند با در نظر گرفتن تامین کننده های جدید و تایید آن ها پس از اعمال کیفیت سنجی این مشکل را حل کند. بهره گیری از ابزارهای صنعت ۴.۰ جهت ایجاد شفافیت در زنجیره ارزش و ایجاد دید کامل در زمان واقعی امنیت این زنجیره را به مراتب بیشتر می کند.

  • چه میزان شرکت شما دید کاملی از زنجیره ارزش را در شرکت ایجاد کرده است و تا چه میزان این شفافیت ایجاد شده است؟

 

  • سازگار سازی کسب و کار با رفتار جدید مشتریان:

مشتریان در این مقطع زمانی رفتار خود را تغییر داده اند. کالاهایی را دیگر کمتر می خرند و به سمت کالاهایی دیگر هجوم می برند. شرکت ها با آگاهی از این موضوع و پیش‌بینی در مورد رفتار مشتری می توانند در این مسئله پیش قدم شده و با توان هر چه بیشتر به سمت تولید نیاز مشتریان پیش بروند. در این شرایط است که حتی ممکن است در این بحران جدی که موجب ضرر و زیان همگان بوده، سود دهی قابل توجهی را داشته باشند . آن هم در حالی که به جامعه و مردم خود خدمت کرده اند.

ایده راه اندازی و تقویت فروش آنلاین محصولات یکی از این موارد است. هم چنین کارخانه هایی که به طور کلی توانسته باشند مشارکت دست را در فرآیند خود کاهش بدهند و به صورت مکانیزه عمل نمایند شانس بالاتری برای انتخاب توسط مشتریان خواهند داشت.

  • چه میزان شرکت شما پاسخگویی در زمان واقعی به مشتریان را داشته است و رفتار آنها را شناسایی کرده است؟

 

 

 

  • حفظ سلامت اقتصادی در طی بحران:

توازن هزینه و درآمد همواره از مسائل مهم در صنایع و شرکت ها بوده است. در طول بحران، دقت به این نکته ضروری است که شرکت می بایست دقیقا منابع و بودجه خود را در مسیر صحیح و کار آمد خرج کند و دقیقا بر روی کانال های سود ده تمرکز نماید.

  • چه میزان شرکت شما تحلیل سود و زیان را در زمان واقعی و در دوره های کوتاه مدت توانسته است انجام دهد؟

 

جهت بررسی آمادگی خود با شرایط بحران، پیشنهاد می گردد، ارزیابی سطح آمادگی  برای بهره گیری از مزایای صنعت ۴.۰ در این شرایط بحران صورت پذیرد.

بهداشت و سلامت همواره از مهم ترین فاکتور های کیفیت واحد های صنایع غذایی به شمار می روند. در حال حاضر با فراگیر شدن بیماری کرونا ، اهمیت این موضوع در صنایع غذایی دو چندان شده است.  اگر چه گفته می شود که ویروس کرونا بسیار بعید است که از طریق مواد غذایی منتقل شود اما این احتمال وجود دارد که افراد و یا وسایل در تماس با ماده غذایی از کارخانه گرفته تا منزل مشتری ، ناقل بیماری باشند . به این منظور رعایت نکات بهداشتی به تولید کنندگان و افراد ذی ربط با این صنعت توصیه می شود. هم چنین مواد غذایی از جمله ضروری ترین نیاز های مردم بوده و هرگونه عدم پاسخ به تقاضا و یا تعویق آن می تواند به مشکلات بسیار جدی در سطح جوامع منجر شود. از این رو باید در نظر گرفت که علی رغم توصیه به قرنطینه خانگی و تعطیلی مشاغل وکسب و کار های مختلف ، صنعت غذا تا حدودی از این مورد مستثنی بوده و حتی در برخی مواقع نیازمند فعالیت و تولید بیش از حد معمول است تا بتواند نیاز مفرط مردم به مواد غذایی در شرایط بحرانی برآورده سازد. در حال حاضر شرکت های فعال در این صنعت به فکر راهکار هایی به منظور تداوم و حتی افزایش تولید و برآورده سازی نیاز مشتریان در عین حفظ سلامت و ایمنی هستند. در ادامه قصد داریم خلاصه ای از اقدامات انجام شده در شرکت های معتبر این صنعت مانند کوکا کولا ، تتراپک و آرمکو را ارائه دهیم.

آنچه به طور مشترک به عنوان گام اول مواجهه با این چالش پیش آمده در تمامی شرکت ها دیده میشود مسئله آگاهی بخشی است. شرکت ها در تلاش هستند تا با معرفی کامل بیماری کرونا و بیان علائم بروز و راهکار های پیشگیری کارکنان و مشتریان را از خطر پیش رو آگاه کرده و حساسیت آنها نسبت به انجام عمل مناسب را بالا ببرند.

در گام بعدی پرسنل شرکت ها باید تا حد ممکن از این بیماری مصون نگه داشته شوند. از این رو کوکا کولا با تشویق کارکنان خود به انجام دور کاری و هم چنین ایجاد فاصله زمانی بین شیفت های کاری ، سعی بر این داشته است که ارتباط بین اشخاص را به حداقل برساند. هم چنین به این منظور تمامی برنامه های بازدیدی از کارخانه  و تمامی مسافرت های داخلی و خارجی افراد مرتبط با کارخانه لغو و ممنوع اعلام شده است.

 

 

به عنوان نمونه ای دیگر تترا پک به ، یکی از شرکت های فعال در زمینه بسته بندی مواد غذایی اقدام به ضد عفونی کردن سطوح محولات ، در مراحل مختلف نموده است. هم چنین به منظور عدم انتقال آلودگی توسط پرسنل ، تمامی سطوحی که تماس با آنها متعدد است به صورت دوره ای با مواد ضد عفونی کننده پاکسازی می شوند.

 

اگر چه بر مدیران این صنعت پوشیده نیست که علی رغم تمامی این سیاست ها ممکن است به دلایل مختلف افراد دچار آلودگی شوند. از این رو با فراهم سازی سیستم مانیتورینگ حرارتی در محیط ، اشخاص مبتلا به ویروس ، شناسایی شده و فورا تحت رسیدگی در شرایط قرنطینه قرار خواهند گرفت تا باقی سیستم در سلامت کامل به کار ادامه دهد.

 

باید در نظر داشت که بحران فعلی به طور قطع بر روی تامین کنندگان صنایع غذایی نیز تاثیر گذار خواهد بود. به طوریکه شرکت آرمکو از جمله مهم ترین اولویت های خود را در این شرایط بهبود و حفظ شبکه تامین مواد اولیه خود قرار داده است چرا که همانند بسیاری از شرکت های فعال در این صنعت با توجه به حجم تقاضا بالا برای مواد غذایی سالم ، نیازمند حفظ و افزایش نرخ تولید خود می باشد.

در نهایت باید گفت صنایع غذایی تماما در تلاش هستند تا محصولی ایمن را به طور کافی در اختیار مشتریان قرار دهند. آنچه لازم است مشتریان به آن توجه داشته باشند تهیه مواد غذایی مورد نیاز از برند ها و شرکت هایی است که به طور شفاف خود را ملزم به رعایت تمام نکات گفته شده دانسته اند. قطعا استفاده از محصولات تولید شده در شرایط غیر مکانیزه می تواند خطرات جبران نا پذیری را به همراه داشته باشد.

صنعت ۴.۰ نه تنها به اندازه قبل از ظهور جهانی Covid-19 اهمیت دارد، بلکه در واقع به مراتب نسبت به قبل، حرکت رو به جلو دارد.

چند ماهی است دنیا درگیر Covid-19 است بطوریکه زنجیره تأمین جهانی سطحی از اختلال را تجربه می کند که مشابه آن هرگز دیده نشده بود. برخی از تولید کنندگان به طور کامل تولید را متوقف کرده اند، برخی کاهش تقاضای بسیار زیادی را مشاهده کرده اند و برخی دیگر شاهد افزایش چشمگیر تقاضا بوده اند. هر تولید کننده به نوعی تحت تأثیر این بحران قرار می گیرد و برای خیلی ها این یک تهدید جدی است.

قبل از بحران، صنعت ۴.۰ از نظر بسیاری از تولید کنندگان موضوع مورد توجهی بود. این مبحث، مهیج و دارای مزایای بسیار بالقوه ای بوده و به طور گسترده ای به عنوان یک “ایده مثبت” و آینده‌نگری مناسب در نظر گرفته می شد.

جدا از اینکه ما باید تأثیر گسترده شیوع این ویروس بر اقتصاد را در نظر بگیریم، مدت زمان ناشناخته ای را نیز باید در نظر بگیریم تا همه چیز بتواند به روال عادی برگردد.

شاید الان لازم باشد نوع نگاه به صنعت ۴.۰ مبتنی بر شرایط تغییر کند. محرکهای تجاری پیش از بحران صنعت ۴.۰ بر مزیت رقابتی، کاهش هزینه، بهره وری، پایداری و نوآوری متمرکز شده بودند. هدف این بود که شرکتهای تولیدی بهتر و بهینه اداره شوند.
در این مدت و پس از شیوع ویروس کرونا، تمرکز بسیاری از تولید کنندگان در درجه اول بقا و مهمتر از همه و فراتر از آن، محدودیت خسارت است.

تأثیر فوری مالی بر تولید کنندگان در حال حاضر منجر به کاهش چشمگیر هزینه ها و سرمایه گذاری های غیر ضروری شده است. بسیاری از راه حل های صنعت ۴.۰ که در حال حاضر در نظر گرفته می شوند یا در حال استفاده هستند، در دسته فعالیت های تجاری غیر ضروری قرار می گیرند. در این زمان چند سوال چالش برانگیز اما مرتبط ایجاد می شود:

  • آیا صنعت ۴.۰ موضوعی است که تولیدکنندگان در حال حاضر باید به فکر آن باشند؟
  • آیا صنعت ۴.۰ به این موضوع مرتبط است؟
  • اگر موضوعیت دارد، چرا و چه نقشی دارد که می تواند شرکت را رو به جلو حرکت دهد؟

پاسخ کوتاه “بله” است، من معتقدم که صنعت ۴.۰ نه تنها به اندازه گذشته موضوعیت دارد، بلکه معتقدم که در واقع به مراتب مهم تر به نظر می رسد و منجر به حرکت رو به جلو می شود.

اولویت های بیشتر تولید کنندگان امروزه درالگوی جدید در سه مرحله مجزا قرار می گیرد:

  1. فاز بقا
  2. فاز بازیابی
  3. فاز کسب و کار

هدف کلیه تولید کنندگان این است که در اسرع وقت و با کمترین هزینه به فاز ۳ برسند. در تعریف مدل عملیاتی برای فاز ۳، آنها در درسهایی که از بحران آموخته اند، سعی در ایجاد یک کسب و کار مقاوم و چابک تر را دارند.

آنها از خود سؤالهای اساسی خواهند پرسید مانند: نقاط ضعف کجا بودند؟ آنها کجا تصمیمات پرهزینه ای گرفتند و چرا؟
من معتقدم که یافته اصلی این خواهد بود که سیستم ها و فرایندهای موجود برای اهداف مناسب نیستند. گفتن این حرف خیلی زود است، اما به نظر می رسد از وقایع پیش روی ما که یکی از نقاط ضعف اصلی به نظر می رسد، عدم دید در زمان واقعی در کسب و کار است. دیدی که برای پشتیبانی از تصمیمات مهم کسب و کار ضروری است.

مثالها عبارتند از:

  • تقاضا برای محصولات چیست و از کجا می توانیم آنها را تولید کنیم؟
  • مواد اولیه فعلی و میزان موجودی کالاهای نهایی ما چیست؟
  • ظرفیت تولید ما چه از نظر منابع انسانی و چه از نظر در دسترس بودن دارایی ها چیست؟
  • موجودی لوازم یدکی ما چیست و کجا هستند؟
  • محموله مواد اولیه ما کجاست و چه گزینه های دیگری در اختیار داریم؟
  • شبکه توزیع کالاهای آماده ما چگونه کار می کند؟

بیشتر معماری های سیستم ها در شرکتها، در حال حاضر از ترکیبی ناهمگن از برنامه ها و سیلوهای داده تشکیل شده است. این معماری منجر به تأخیر در اطلاعات و عدم وجود یک دید در زمان واقعی در مورد وضعیت کسب و کار می شود. به محض اینکه این معماری فراتر از شرایط عادی خود (مثل شرایط ظهور ویروس کرونا) مورد آزمایش قرار گرفت، شکست خورد و به همین دلیل برای اهداف شرکت مناسب نیستند و بعضی از کسب و کارها تعطیل و یا به حالت تعلیق درآمدند.

اگر بخواهیم درزنجیره تامین عمیق شویم، بخش تولید به عنوان منطقه بزرگی برای پیشرفت خواهد بود.

در خلال این بحران، به دلیل تغییر تقاضا و در دسترس بودن مواد اولیه، کارکنان کلیدی و دارایی، برنامه های تولید با فرکانس بسیار بالاتر تغییر خواهند کرد. تولید باید در زمان واقعی انجام شود و نه نزدیک به زمان واقعی.

  • نقش صنعت ۴.۰ در آینده:

صنعت ۴.۰ از امروز به بعد نقش متفاوتی دارد. نقش آن باید این باشد که:

  • اطمینان ایجاد کند که شرکتهای بیشتری بقا داشته باشند
  • مرحله بهبود را کوتاه کند و به بازگشت هر چه سریعتر شرکتها به امور عادی کمک کند
  • بستر لازم را برای توسعه کسب و کار جدید و انعطاف پذیر تر در درازمدت و بلند مدت فراهم کند

صنعت ۴.۰ می تواند به این هدف دست یابد زیرا بسیاری از قابلیت های ارائه شده می تواند تأثیر این بحران را برای همه  کسب و کارها بطور چشمگیری کاهش دهد.

 

برای مثال می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

  • زمان واقعی در دسترس بودن مواد اولیه، کالاهای نهایی، افراد و دارایی ها
  • استفاده از هوش مصنوعی و یادگیری ماشین برای ارزیابی مجدد و برنامه ریزی مجدد فعالیت ها
  • استفاده از رباتبرای حمایت از فعالیتهای فشرده غیر ارزش افزوده
  • استفاده از فناوری تلفن همراه و واقعیت افزوده / مجازی برای کمک به پرسنل جهت فعالیتهایی که آموزش ندیده اند
  • همین فناوری ها به همراه دوقلوهای دیجیتال و پشتیبانی از راه دور می تواند باعث افزایش دسترسی دارایی ها شوند
  • همین فناوری ها همچنین می توانند کار از راه دور و مجازی شدن بیشتر آن برای کمک به مسئله فاصله گذاری اجتماعی انجام دهند
  • استفاده از چاپ سه بعدی قطعات یدکی
  • استفاده از وسایل نقلیه الکتریکی و هواپیماهای بدون سرنشین AGV برای کاهش اتکا به پرسنل و کمک بیشتر به فاصله گذاری اجتماعی.

بسیاری از این فناوری ها و راه حل ها خوب به نظر می رسند. بسیاری در انتظار “عبور از شکاف” به تصویب جریان اصلی هستند. به اعتقاد من به جای عقب نشینی از آنها، باید فکر کنیم که چگونه می توانیم از این فناوری ها اکنون و آینده استفاده کنیم.

در این زمان عدم اطمینان، ما به فناوری هایی دسترسی پیدا می کنیم که می توانند به کارمندان، شرکت ها و جوامع کمک کنند و دولت ها به پیشرفت خود ادامه دهند.

مقاله ارائه شده برگرفته از تحلیل جان رابینسون ، مشاور استراتژیک و زنجیره تامین دیجیتال در SAP